Τα Καλλυντικά Προϊόντα

Τα καλλυντικά προϊόντα έχουν ιστορία χιλιάδων χρόνων.

Ανακαλύφθηκαν υπολείμματα παλετών που εκτιμώνται ότι είναι περίπου 100.000 ετών με ίχνη μιγμάτων χρωστικών ουσιών, οι οποίες πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν για την τέχνη των σπηλαίων και τη διακόσμηση του σώματος. Οι Νεάντερταλ στόλιζαν το σώμα τους ως δήλωση της προσωπικότητάς τους.

Πολύ αργότερα, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν αρωματικά έλαια και αλοιφές για να καθαρίσουν και να μαλακώσουν το δέρμα τους, να το προστατέψουν από τον ήλιο και τον άνεμο, ακόμη και για να καλύψουν τις οσμές του σώματος. Το βαρύ μακιγιάζ γύρω από τα μάτια έγινε επίσης μία συνηθισμένη δήλωση ομορφιάς στην αρχαία Αίγυπτο ενώ πίστευαν ότι προσφέρει προστασία από τα κακά πνεύματα και βελτιώνει την όραση.

Ανακαλύψεις δείχνουν ότι οι άνθρωποι που ζούσαν στη Μικρά Ασία χρησιμοποιούσαν κρέμες από ζωικό λίπος για να καταπραΰνουν το δέρμα ήδη από το 3000 π.Χ. Οι αρχαίοι Έλληνες έβαζαν λευκό τοξικό μόλυβδο στο πρόσωπό τους για να αποκτήσουν ένα χλωμό τόνο. Έβαφαν επίσης τα χείλη τους με μια πάστα από οξείδιο του σιδήρου ή ώχρα ανακατεμένη με ελαιόλαδο και χρησιμοποιούσαν κολ για σκιά ματιών και για να συνδέουν τα φρύδια (το μονόφρυο θεωρούνταν όμορφο χαρακτηριστικό).

Οι αρχαίοι Κινέζοι έβαφαν τα νύχια τους με χρώματα για να δηλώσουν την κοινωνική τάξη στην οποία ανήκαν. Αργότερα, χρησιμοποιούσαν ρουζ για τα χείλη και σκόνη ρυζιού για να λευκαίνουν το πρόσωπό τους. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι έκαναν το δέρμα τους πιο χλωμό χρησιμοποιώντας σκόνη κιμωλίας, λευκό μόλυβδο και κρέμα από ζωικό λίπος, άμυλο και οξείδιο του κασσιτέρου.

Την πρώτη χιλιετία μ.Χ., έγινε δημοφιλής η χέννα, ως βαφή μαλλιών. Περίπου στο 300-400 μ.Χ. η χέννα χρησιμοποιήθηκε για τη ζωγραφική σύνθετων σχεδίων σε χέρια και πόδια στη Βόρειας Αφρικής, την Αραβική Χερσόνησο και τη Νότια Ασία.

Οι θαλασσοπόροι Βίκινγκς, άνδρες και γυναίκες χρησιμοποιούσαν μακιγιάζ, όπως κολ για τα μάτια, ενώ έδιναν μεγάλη προσοχή στην περιποίηση των μαλλιών και των γενειάδων και στο εβδομαδιαίο μπάνιο, κάτι που ήταν ασυνήθιστο εκείνη την εποχή.

Κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα, η χρήση καλλυντικών εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη, παρά την αντίδραση της εκκλησίας. Το χλωμό δέρμα εξακολουθούσε να θεωρείται ελκυστικό, γι’ αυτό χρησιμοποιούνταν μόλυβδος, κιμωλία ή αλεύρι. Μερικοί άνθρωποι προκαλούσαν ακόμη και αιμορραγία με την ελπίδα να φωτίσουν το δέρμα τους. Το κραγιόν και το ρουζ θεωρούνταν ότι προορίζονταν για γυναίκες με «κακό χαρακτήρα», όπως οι ιερόδουλες, και οι εκκλησιαστικοί αξιωματούχοι διακήρυτταν ότι τα καλλυντικά χρησιμοποιούνταν μόνο από ειδωλολάτρες και λάτρεις του Σατανά.

Η Ελισάβετ Α’ της Αγγλίας ήταν διάσημη για τα κόκκινα μαλλιά και την χλωμή ομορφιά της, την οποία απέκτησε χρησιμοποιώντας λευκό μόλυβδο και ξύδι. Πολλές γυναίκες έκαναν τεράστιες προσπάθειες για να της μοιάσουν, χρησιμοποιώντας βαφές μαλλιών για να αποκτήσουν το ίδιο χρώμα μαλλιών με εκείνη. Αργότερα, οι αριστοκρατίες της Αγγλίας και της Γαλλίας απέκτησαν εμμονή με την ομορφιά και τη χρήση των καλλυντικών. Το χλωμό δέρμα, το ρουζ και οι περούκες ήταν απαραίτητα ενώ τοποθετούσαν ψεύτικες ελιές σε σημεία του προσώπου που αντιπροσώπευαν μια ιδιαίτερη πτυχή της προσωπικότητας του ατόμου.

Η βιομηχανία καλλυντικών απογειώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα. Στις αρχές του 1900, το μακιγιάζ δεν ήταν ακόμη σε ευρεία χρήση, εκτός από τη λεύκανση προσώπου για την οποία χρησιμοποιούνταν συχνά αρσενικό. Το χλωμό δέρμα συνδέθηκε συγκεκριμένα με τον πλούτο, καθώς οι πλούσιοι άνθρωποι δεν έπρεπε να περνούν χρόνο σε εξωτερικούς χώρους φροντίζοντας τα χωράφια. Η βιομηχανία του θεάματος έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να γίνουν τα καλλυντικά της μόδας γύρω στο 1910, πρώτα μέσω διάσημων σταρ του μπαλέτου και του θεάτρου, και αργότερα στο Χόλυγουντ, όπου είδωλα της βιομηχανίας μας όπως η Helena Rubinstein και ο Max Factor ξεκίνησαν την καριέρα τους ως make-up artists.

Σήμερα, ευτυχώς, το οξείδιο του κασσιτέρου, ο λευκός μόλυβδος, το αρσενικό και η αιμορραγία για καλλυντικούς σκοπούς είναι παρελθόν. Αντίθετα, έχουμε χιλιάδες προϊόντα, που κυμαίνονται από αντηλιακή περιποίηση, στοματική περιποίηση, περιποίηση δέρματος, περιποίηση μαλλιών, περιποίηση σώματος και μακιγιάζ μέχρι άρωμα, καθένα από τα οποία ελέγχεται εκτενώς για ασφάλεια πριν από την είσοδό τους στην αγορά, με βάση την αυστηρή νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο ορισμός των καλλυντικών αναφέρει ότι «ως καλλυντικό προϊόν νοείται κάθε ουσία ή μείγμα που προορίζεται να έλθει σε επαφή με εξωτερικά μέρη του ανθρώπινου σώματος (επιδερμίδα, τριχωτά μέρη του σώματος και της κεφαλής, νύχια, χείλη και εξωτερικά γεννητικά όργανα) ή με τα δόντια και τους βλεννογόνους της στοματικής κοιλότητας, με αποκλειστικό ή κύριο σκοπό τον καθαρισμό τους, τον αρωματισμό τους, τη μεταβολή της εμφάνισής τους, την προστασία τους, τη διατήρησή τους σε καλή κατάσταση ή τη διόρθωση των σωματικών οσμών.

Τα καλλυντικά χρησιμοποιούνται από την ανθρωπότητα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Στην Ευρώπη οι καταναλωτές χρησιμοποιούν καθημερινά καλλυντικά προϊόντα για την υγιεινή, την ευεξία και τη βελτίωση της αυτοεκτίμησής τους. Άλλα προϊόντα πλησιάζουν να χρησιμοποιούνται σχεδόν από όλους τους καταναλωτές, όπως τα σαμπουάν ενώ άλλα έχουν μικρότερη διείσδυση. Η συχνότητα της χρήσης διαφοροποιείται ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και τα είδη των προϊόντων.

Τα καλλυντικά χωρίζονται σε επτά βασικές κατηγορίες: στοματική φροντίδα, φροντίδα δέρματος, αντηλιακά, φροντίδα μαλλιών, προϊόντα μακιγιάζ, φροντίδα σώματος και αρώματα. Οι μορφές τους μπορεί να είναι κρέμες, λοσιόν, λάδια, τζελ (γέλες), σπρέι, σαμπουάν και αφρόλουτρα, κραγιόν, μους, κλπ.

Η βιομηχανία καλλυντικών φροντίζει να παρέχει πληροφορίες και γνώση στους καταναλωτές έτσι ώστε να αισθάνονται σιγουριά και εμπιστοσύνη στα προϊόντα που χρησιμοποιούν. Όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην Ελληνική και την Ευρωπαϊκή αγορά είναι ασφαλή στη χρήση. Η ασφάλεια αποτελεί την προτεραιότητα για τις εταιρείες και για τη νομοθεσία.

Τα καλλυντικά συμβάλλουν στην ευεξία και στον υγιεινό τρόπο ζωής.

Για παράδειγμα, το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι βοηθά στην πρόληψη σοβαρών ασθενειών, καταπολεμώντας τα παθογόνα μικρόβια.

Η χρήση οδοντόκρεμας, ιδιαίτερα όταν περιέχει φθόριο, μειώνει τον επιπολασμό της τερηδόνας, μειώνει την πλάκα και την πέτρα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη των δοντιών και ασθένεια των ούλων. Η οδοντιατρική φροντίδα παρέχει και οικονομικά πλεονεκτήματα καθώς τα οφέλη από την πρόληψη της τερηδόνας υπερβαίνουν κατά πολύ το κόστος της θεραπείας.

Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι ο μόνος αποδεδειγμένος εξωγενής αιτιολογικός παράγοντας για το μελάνωμα, έναν τύπο καρκίνου του δέρματος που μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα του σώματος. Η συνεπής και σωστή χρήση αντηλιακού μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση μελανώματος.

Πέρα από τη σωματική υγεία, τα καλλυντικά μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της διάθεσής μας, να βελτιώσουν την εμφάνισή μας και να τονώσουν την αυτοεκτίμησή μας. Αποτελούν επίσης, ένα σημαντικό μέσο κοινωνικής έκφρασης καθώς αποτελούν δήλωση του προσωπικού στυλ.

Τα καλλυντικά προϊόντα είναι ασφαλή.

Όλα τα καλλυντικά προϊόντα και τα συστατικά τους διέπονται από τον αυστηρό Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τα Καλλυντικά για να διασφαλιστεί ότι είναι ασφαλή για χρήση. Ο Κανονισμός υπαγορεύει τα χρώματα, τα φίλτρα υπεριώδους ακτινοβολίας και τα συντηρητικά που επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά, τα συστατικά που είναι υπό περιορισμό είτε για συγκεκριμένους τύπους χρήσης είτε για χρήση σε συγκεκριμένο ποσοστό και τα συστατικά που δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν καθόλου. Κάθε καλλυντικό προϊόν αξιολογείται ως προς την ασφάλεια από ειδικευμένο επαγγελματία αξιολογητή ασφάλειας που λαμβάνει υπόψη τον τρόπο παραγωγής, τον τρόπο χρήσης και από ποιον χρησιμοποιείται το προϊόν.

Επιπλέον, όλα τα καλλυντικά που διατίθενται στην ΕΕ πρέπει να εμφανίζουν μια πλήρη λίστα συστατικών και να έχουν την ίδια ονομασία σε όλες τις χώρες: αυτό βοηθά τους καταναλωτές να αναγνωρίζουν προϊόντα με συστατικά στα οποία γνωρίζουν ότι είναι ευαίσθητοι. Τα συστατικά πρέπει να συμμορφώνονται με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις και να χρησιμοποιούν τη Διεθνή Ονοματολογία Συστατικών Καλλυντικών, γνωστή ως INCI.

Τα καλλυντικά προϊόντα είναι καινοτόμα.

Η καινοτομία στον κλάδο μας δεν είναι ποτέ στατική. Νέα προϊόντα αναπτύσσονται για να απαντήσουν στις διαρκώς εξελισσόμενες προσδοκίες των καταναλωτών όσον αφορά τα χαρακτηριστικά και την ασφάλειά τους. Τα νέα προϊόντα προσανατολίζονται όλο και περισσότερο σε εξατομικευμένες λύσεις για μεμονωμένους τύπους δέρματος και μαλλιών, για παράδειγμα.

Οι επιστήμονες και οι μηχανικοί, λαμβάνουν υπόψη τις επιστημονικές εξελίξεις και τις αλλαγές στις προτιμήσεις των καταναλωτών και δημιουργούν νέες συνθέσεις, επιλέγουν την κατάλληλη συσκευασία και διασφαλίζουν την ασφάλεια και τη σταθερότητα του καλλυντικού προϊόντος.

Πριν φτάσει ένα προϊόν στην αγορά, και προκειμένου να φτάσει σε κάθε οικογένεια ένα ποιοτικό προϊόν που θα βελτιώσει την καθημερινότητά τους, προηγούνται τα παρακάτω:

1. Διασφάλιση της ασφάλειας του προϊόντος με την επιλογή των συστατικών, των υλικών συσκευασίας και της τελικής σύνθεσης ώστε να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις των Κανονισμών.
2. Έλεγχος της αποτελεσματικότητας, ώστε το προϊόν να παρέχει όσα υπόσχεται και να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του καταναλωτή.
3. Επιλογή του κατάλληλου συστήματος συντηρητικών και μικροβιολογικός έλεγχος σταθερότητας ώστε το προϊόν να μην αλλοιώνεται και να παραμένει ασφαλές σε όλη τη διάρκεια ζωής του.
4. Έλεγχος σταθερότητας ώστε να διασφαλίζεται ότι η σύνθεση και η συσκευασία είναι κατάλληλα και το προϊόν παραμένει αναλλοίωτο σε όλη τη διάρκεια ζωής του.
5. Καθορισμός διεργασιών παραγωγής και ποιοτικού ελέγχου ώστε το προϊόν να παράγεται σωστά οπουδήποτε στον κόσμο.
6. Η αλυσίδα εφοδιασμού διασφαλίζει την προμήθεια των συστατικών, των υλικών συσκευασίας και των ετικετών, ώστε το προϊόν να παράγεται στην ποσότητα και ποιότητα που επιθυμούν οι πωλητές και οι καταναλωτές.

Τέλος, όλες οι εταιρείες και οι ομάδες τους είναι πρόθυμες να απαντήσουν στις ερωτήσεις των καταναλωτών για τα προϊόντα τους. Επιπλέον, επιζητούν την επικοινωνία γιατί αυτό βοηθά σε θέματα ανεπιθύμητων ενεργειών, θέματα ποιότητας αλλά και για να γνωρίζουν τις προτιμήσεις των καταναλωτών τους.

72% των Ευρωπαίων καταναλωτών θεωρούν ότι τα καλλυντικά είναι σημαντικά ή πολύ σημαντικά στην καθημερινότητά τους

Τα καλλυντικά και τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας είναι απαραίτητα σε όλα τα στάδια της ζωής και θεωρούνται σημαντικά από τους χρήστες.

Οι καταναλωτές όλων των ηλικιακών ομάδων δείχνουν μια ισχυρή αίσθηση προσκόλλησης στα προϊόντα που χρησιμοποιούν και εκτιμούν τον ρόλο που παίζουν τα καλλυντικά στη ζωή τους. Στις ηλικίες 25-54 ετών, το ποσοστό γίνεται 74% ενώ στις γυναίκες το ποσοστό είναι 80%.

Ένας Ευρωπαίος καταναλωτής χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο 7 διαφορετικά προϊόντα καθημερινά και 13 διαφορετικά προϊόντα εβδομαδιαία

Οι γυναίκες χρησιμοποιούν 9 διαφορετικά καλλυντικά καθημερινά και 15 εβδομαδιαία, ενώ οι νέοι ηλικίας 18-24 ετών χρησιμοποιούν μέχρι και 16 διαφορετικά καλλυντικά εβδομαδιαία.

Πάνω από το 80% των ευρωπαίων καταναλωτών θεωρούν τη φροντίδα του σώματος (86%), τη φροντίδα του δέρματος (84%) και την περιποίηση των μαλλιών (81%) ως καλλυντικά και προϊόντα προσωπικής περιποίησης.

Τα καλλυντικά είναι πολύ περισσότερα από ό,τι φαίνεται. Συχνά οι καταναλωτές συνδέουν τα καλλυντικά μόνο με ορισμένες κατηγορίες προϊόντων, όπως μακιγιάζ ή αρώματα. Ωστόσο, τα καλλυντικά χρησιμοποιούνται καθημερινά για να εξασφαλίσουν την υγιεινή μας, να βοηθήσουν να προστατεύσουμε την υγεία μας και να νιώθουμε πιο σίγουροι για την εμφάνισή μας. Στην πραγματικότητα, τα προϊόντα κυμαίνονται από την περιποίηση σώματος μέχρι τη στοματική περιποίηση, την περιποίηση μαλλιών και την αντηλιακή περιποίηση.

Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές χρησιμοποιούν καλλυντικά προϊόντα:

1. Για τη διασφάλιση της ατομικής υγιεινής (88% των καταναλωτών πιστεύουν στην αποτελεσματικότητα των καλλυντικών).
2. Για να αισθάνονται καλά για τον εαυτό τους.
3. Για να προστατεύσουν το δέρμα ή τα μαλλιά τους.

Το 27% των καταναλωτών κάτω των 25 ετών χρησιμοποιούν μακιγιάζ για να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους.

Τα καλλυντικά προϊόντα αποτελούν ουσιαστικό μέρος της καθημερινότητας των ανθρώπων και ως εκ τούτου αποφέρουν σημαντικά λειτουργικά αλλά και συναισθηματικά οφέλη στους καταναλωτές, η αξία των οποίων δεν πρέπει να υποτιμάται.

71% των Ευρωπαίων καταναλωτών θεωρούν ότι τα καλλυντικά είναι σημαντικά ή πολύ σημαντικά για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.

Τα καλλυντικά και τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας είναι βασικά για την ευημερία μας, συμβάλλοντας σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, στην οικοδόμηση αυτοεκτίμησης και διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.

Το 70% των Ευρωπαίων καταναλωτών θεωρούν ότι τα καλλυντικά είναι σημαντικά ή πολύ σημαντικά για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησής τους.

Το 62% των Ευρωπαίων καταναλωτών θεωρούν ότι τα καλλυντικά είναι σημαντικά ή πολύ σημαντικά για τον τρόπο που τους βλέπουν οι άλλοι και για τον τρόπο που οι ίδιοι αλληλεπιδρούν με τους άλλους ανθρώπους.

Πηγή: 2022 έρευνα αγοράς της Cosmetics Europe, σε συνεργασία με την Ifop.
Τον Μάρτιο του 2022, περισσότεροι από 6000 καταναλωτές σε δέκα ευρωπαϊκές χώρες, Βουλγαρία, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Πολωνία, Ισπανία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο, ερωτήθηκαν μέσω ενός διαδικτυακού ερωτηματολογίου. Οι ερωτηθέντες ήταν αντιπροσωπευτικοί του φύλου και της ηλικιακής κατανομής κάθε χώρας.

Τα φυσικά καλλυντικά είναι τάση. Όλο και περισσότεροι καταναλωτές θέλουν να χρησιμοποιούν προϊόντα κατασκευασμένα από φυσικές και φιλικές προς το περιβάλλον ουσίες. Γι’ αυτό το λόγο όλο και περισσότερα προϊόντα εμφανίζονται στην αγορά με την ονομασία «φυσικά καλλυντικά».

Στο μεταξύ, έχουν εμφανιστεί διάφορα σήματα ποιότητας για φυσικά καλλυντικά, ωστόσο δεν υπάρχουν έγκυρες διεθνείς οδηγίες σχετικά με τις ουσίες και τα κριτήρια για την παρασκευή φυσικών καλλυντικών. Κάθε διαφορετικό σήμα εφαρμόζει τον δικό του κατάλογο κριτηρίων για την πιστοποίηση των προϊόντων.

Στις γερμανόφωνες χώρες είναι γνωστό το σήμα BDIH “ελεγχόμενα φυσικά καλλυντικά” της Γερμανικής Ένωσης Εμπορίου και Βιομηχανίας για φάρμακα, προϊόντα υγείας, συμπληρώματα διατροφής και προσωπική φροντίδα. Το σήμα NaTrue της Ευρωπαϊκής Ένωσης Παρασκευαστών Φυσικών Καλλυντικών υπάρχει από το 2008. Η Ecocert, μια ανεξάρτητη ένωση που δραστηριοποιείται διεθνώς στον περιβαλλοντικό τομέα με έδρα τη Γαλλία, έχει αναπτύξει δικά της κριτήρια για τον έλεγχο των καλλυντικών προϊόντων, όσον αφορά την βιολογική και οικολογική ποιότητα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την απόφαση της 22ης Οκτωβρίου 2021 με τα κριτήρια για την απονομή του οικολογικού σήματος της ΕΕ για τα καλλυντικά και τα προϊόντα περιποίησης ζώων. Τα κριτήρια αφορούν όλα τα είδη καλλυντικών προϊόντων, έχουν αυστηρές περιβαλλοντικές απαιτήσεις (υδατική τοξικότητα, βιοαποικοδομησιμότητα κ.ά.) και ειδικές απαιτήσεις για μικροπλαστικά, αλλεργιογόνα, ενδοκρινικούς διαταράκτες, συσκευασίες κ.λπ.