Η Συσκευασία των Καλλυντικών

Η συσκευασία των καλλυντικών προϊόντων παίζει βασικό ρόλο στη διατήρηση της υψηλής ποιότητας, ασφάλειας και ακεραιότητας των προϊόντων σε όλη την αλυσίδα αξίας.

Οι εταιρείες έχουν την ευελιξία να σχεδιάζουν συστήματα συσκευασίας που ανταποκρίνονται στις λειτουργικές και κανονιστικές απαιτήσεις των προϊόντων τους.

Η νομοθεσία είναι ένας σημαντικός παράγοντας καθώς συχνά, μπορεί να περιορίσει ή να αποτρέψει αλλαγές στο υλικό συσκευασίας και στον σχεδιασμό.

Κάθε συσκευασία πρέπει να συνάδει με τον Κανονισμό για τα καλλυντικά προϊόντα 1223/2009, ο οποίος θέτει αυστηρούς όρους με στόχο τη διασφάλιση της ασφάλειας της υγείας και της ενημέρωσης των καταναλωτών. Οι συσκευασίες φέρουν σήμερα υποχρεωτικές και σχετικές πληροφορίες σχετικά με τη σύνθεση των προϊόντων και, όπου απαιτείται, οδηγίες για τη σωστή χρήση και απόρριψη.

Η Βιομηχανία Καλλυντικών αναγνωρίζει και υποστηρίζει πλήρως την ανάγκη μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των συσκευασιών. Ο κλάδος προσεγγίζει αυτήν την πρόκληση εδώ και πολλά χρόνια, πειραματιζόμενος συνεχώς με νέες μορφές συσκευασίας που αντικατοπτρίζουν την ιεραρχία των απορριμμάτων, και οι εταιρείες έχουν υπογράψει πολλά σύμφωνα και έχουν δεσμευτεί για εθελοντικές δράσεις. Ο οικολογικός σχεδιασμός, η αποτελεσματική ανακύκλωση, η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης, η μείωση της συσκευασίας είναι οι κύριοι τομείς ενδιαφέροντος και δημιουργίας καινοτόμων λύσεων της βιομηχανίας με κύριο γνώμονα τις προσδοκίες των καταναλωτών για την ποιότητα του προϊόντος και την ευκολία χρήσης του.

Πρωτογενής συσκευασία: Συσκευασία που έρχεται σε άμεση επαφή με το προϊόν. Ως πρωτογενής συσκευασία νοείται το δοχείο (ή η κύρια συσκευασία) που βρίσκεται σε άμεση επαφή με το σκεύασμα. Τα χαρακτηριστικά των υλικών συσκευασίας που βρίσκονται σε άμεση επαφή με το τελικό προϊόν είναι σημαντικά για την ασφάλεια του καλλυντικού προϊόντος.

Δευτερογενής συσκευασία: Συσκευασία που χρησιμοποιείται για τη ταξινόμηση, την προστασία ή την εμφάνιση της κύριας συσκευασίας. Δεν έρχεται σε άμεση επαφή με το προϊόν και δεν μπορεί να μεταφέρει ουσίες στο προϊόν.

Τριτογενείς συσκευασίες: Συσκευασίες που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή και προστασία των προϊόντων, για τη μεταφορά και την αποθήκευσή τους.

Συστατικό συσκευασίας: Ένα μέρος του συστήματος συσκευασίας που μπορεί να υπάρχει ως ξεχωριστή οντότητα, συναρμολογείται από τον προμηθευτή της συσκευασίας ή ενσωματώνεται στην τελική συσκευασία από τον συσκευαστή.

Υλικό συσκευασίας: Χημική ουσία ή μείγμα ουσιών που χρησιμοποιείται για την κατασκευή εξαρτημάτων συσκευασίας.

Μεταναστευτική ουσία: Μια χημική ουσία που μπορεί να μεταφερθεί σε ανιχνεύσιμες ποσότητες από τη συσκευασία στο συσκευασμένο προϊόν. Είναι γενικά αποδεκτό ότι ουσίες με μοριακό βάρος μεγαλύτερο από 1.000 Dalton δεν μεταναστεύουν.

Τα υλικά συσκευασίας δεν είναι απλές χημικές ουσίες ή μείγματα. Η συσκευασία του καλλυντικού προϊόντος μπορεί να αποτελείται από διάφορα συστατικά, μερικά σε άμεση επαφή με το καλλυντικό σκεύασμα και άλλα όχι (ή μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα κατά τη χρήση). Κάθε συστατικό μπορεί να έχει κατασκευαστεί από διαφορετικές πρώτες ύλες και οι μεμονωμένες χημικές ουσίες και τα πρόσθετα που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή τους αποτελούν συχνά εμπορικά μυστικά.

Υπάρχει επομένως ανάγκη από τον αξιολογητή ασφαλείας του καλλυντικού προϊόντος, να λάβει ακριβείς πληροφορίες από τους προμηθευτές υλικών συσκευασίας, αποφεύγοντας ωστόσο, τις περιττές λεπτομέρειες για κάθε συστατικό του υλικού συσκευασίας.

Το 2019, η Cosmetics Europe, η ευρωπαϊκή εμπορική ένωση για τη βιομηχανία καλλυντικών, εξέδωσε ένα συμβουλευτικό έγγραφο σχετικά με την ανταλλαγή πληροφοριών για τα υλικά συσκευασίας καλλυντικών. Η προσέγγιση αυτή, στοχεύει στην παροχή του απαραίτητου επιπέδου πληροφοριών στον αξιολογητή ασφαλείας, διατηρώντας άθικτη την εμπιστευτικότητα της τεχνογνωσίας κάθε μέλους της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Ως υλικό συσκευασίας ορίζεται το δοχείο (ή η κύρια συσκευασία) που βρίσκεται σε άμεση επαφή με το σκεύασμα. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό Καλλυντικών Νο. 1223/2009, η αξιολόγηση της συσκευασίας είναι υποχρεωτική για την αξιολόγηση της ασφάλειας των καλλυντικών προϊόντων. Για την εκπλήρωση των απαιτήσεων αυτού του κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την Απόφαση 2013/674/ΕΕ, θεσπίζοντας κατευθυντήριες γραμμές για την πρακτική εφαρμογή των απαιτήσεων και προσδιορίζοντας τις πληροφορίες που πρέπει να συλλέγονται στα υλικά συσκευασίας και την πιθανή μετανάστευση ουσιών από τη συσκευασία.

Το Παράρτημα I του Κανονισμού για τα Καλλυντικά 1223/2009 της ΕΕ περιγράφει τις πληροφορίες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την κατάρτιση της Έκθεσης Ασφάλειας Καλλυντικών Προϊόντων. Το τμήμα 4 του παραρτήματος παρέχει λεπτομέρειες σχετικά με ακαθαρσίες, ίχνη και πληροφορίες σχετικά με το υλικό συσκευασίας.

Ο συνδυασμός του υλικού συσκευασίας, της σύνθεσης του καλλυντικού προϊόντος και της επαφής με το εξωτερικό περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει την ασφάλεια του τελικού προϊόντος. Εφόσον ορισμένες ουσίες μπορεί να μεταναστεύσουν από τη συσκευασία στο καλλυντικό σκεύασμα, υπάρχει η ανάγκη να ληφθούν υπόψη τα χαρακτηριστικά του υλικού συσκευασίας καθώς και η αλληλεπίδραση μεταξύ του προϊόντος και του υλικού συσκευασίας και οι ιδιότητες φραγμού του υλικού συσκευασίας.

Τα χαρακτηριστικά του υλικού συσκευασίας μπορεί να περιλαμβάνουν τη σύνθεσή του, τις τεχνικά αναπόφευκτες ακαθαρσίες και την πιθανή μετανάστευση από τη συσκευασία. Αυτά τα χαρακτηριστικά θα πρέπει να καθιστούν δυνατή την εκτίμηση τυχόν πιθανών κινδύνων.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι υλικών συσκευασίας που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά προϊόντα: πλαστικό, κόλλα, μέταλλο, κράματα, χαρτί, χαρτόνι, εκτυπωτικά μελάνια, βερνίκια, καουτσούκ, σιλικόνη, γυαλί και κεραμικό.

Παρόμοιοι συνδυασμοί σκευασμάτων/συσκευασιών που είναι ήδη διαθέσιμοι στην αγορά καθώς και υλικά που έχουν αναπτυχθεί για συσκευασία τροφίμων μπορεί να παρέχουν χρήσιμες ενδείξεις.

Διαφορετικοί παράγοντες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την ανάπτυξη μιας συσκευασίας για ένα καλλυντικό προϊόν:

• Απαιτήσεις του Κανονισμού για τα Καλλυντικά 1223/2009 της ΕΕ για την αξιολόγηση της ασφάλειας.
• Απαιτήσεις σχετικά με το REACH, την Οδηγία για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασίας και άλλη νομοθεσία.
• Τεχνική απόδοση της συσκευασίας (συμβατότητα με τα προϊόντα, προστασία προϊόντος και άλλα).

Συνοπτικά, στο έγγραφο της Cosmetics Europe προσδιορίζονται ποιες πληροφορίες σχετικά με τη συσκευασία είναι σημαντικές για τη διεξαγωγή της αξιολόγησης ασφάλειας του καλλυντικού προϊόντος, όπου το κύριο μέλημα είναι η πιθανή μετανάστευση ουσιών συσκευασίας στη σύνθεση καλλυντικών.

Οι γενικές αρχές ασφάλειας και αδράνειας για όλα τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα ορίζονται στο πλαίσιο της ΕΕ για τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα (Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1935/2004). Συνολικά, αυτό το Πλαίσιο απαιτεί τα υλικά να κατασκευάζονται σύμφωνα με τις Ορθές Κατασκευαστικές Πρακτικές και να μην απελευθερώνουν τα συστατικά τους στα τρόφιμα σε επίπεδα επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία. Θεσπίζει επίσης κανόνες για την τεκμηρίωση συμμόρφωσης και την ιχνηλασιμότητα. Κατ’ αρχήν, η νομοθεσία για τη συσκευασία τροφίμων παρέχει πληροφορίες που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες για την αξιολόγηση της ασφάλειας της συσκευασίας καλλυντικών προϊόντων. Αυτή είναι μια στρατηγική που χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία καλλυντικών.

Τα όρια μετανάστευσης (δηλαδή η μέγιστη ποσότητα μιας ουσίας που επιτρέπεται να μεταναστεύσει στα τρόφιμα) είναι ένας σημαντικός μηχανισμός για τη διασφάλιση της ασφάλειας των υλικών που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα. Οι κανονισμοί της ΕΕ ή οι εθνικοί κανονισμοί μπορούν να ορίσουν Ειδικά Όρια Μετανάστευσης (SML), με βάση την τοξικότητα συγκεκριμένων ουσιών. Όριο συνολικής μετανάστευσης (OML) σημαίνει ένα όριο για τη μετανάστευση στα τρόφιμα όλων των ουσιών μαζί (μέτρο για την αδράνεια του υλικού). Οι κανόνες για τις δοκιμές μετανάστευσης έχουν θεσπιστεί σε εθνικούς κανονισμούς ή κατευθυντήριες οδηγίες του κλάδου για πολλά υλικά.

Η Cosmetics Europe προτείνει την ακόλουθη μεθοδολογία/προσέγγιση:

• Εάν είναι δυνατόν, ο προμηθευτής των υλικών συσκευασίας δηλώνει και τεκμηριώνει τη συμμόρφωσή τους με τη νομοθεσία ή/και τα πρότυπα για την επαφή τους με τρόφιμα.
• Όταν δεν μπορεί να τεκμηριωθεί η συμμόρφωση με τα τρόφιμα, ο προμηθευτής παρέχει σχετικές πληροφορίες για την αξιολόγηση της ασφάλειας της συσκευασίας με άλλα μέσα.
• Σε κάθε περίπτωση, ο προμηθευτής αναφέρεται στις ουσίες που απασχολούν ιδιαίτερα τον αξιολογητή ασφάλειας καλλυντικών προϊόντων (δηλαδή ουσίες που απαγορεύονται ή υπόκεινται σε περιορισμούς βάσει του κανονισμού για τα καλλυντικά Παράρτημα II, Παράρτημα III και ουσίες CMR καθώς και ουσίες που ταξινομούνται ως ευαισθητοποιητές δέρματος).
• Εάν ένα υλικό/συστατικό συσκευασίας δεν συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις για επαφή με τρόφιμα λόγω της παρουσίας μιας συγκεκριμένης ουσίας, τότε μπορεί να ακολουθείται η προσέγγιση του κατωφλίου τοξικολογικής ανησυχίας (TTC).